Δημήτρης Στρατούλης
Οι εργασιακές σχέσεις ρίχνονται στον Καιάδα.
Η κυβέρνηση, η Τρόικα και το κεφάλαιο γυρίζουν πίσω το ρολόι της ιστορίας.
Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) διαπιστώνει με πρόσφατη έκθεσή του για το πρώτο δίμηνο του 2011 την πλήρη και ανεξέλεγκτη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας με κύρια χαρακτηριστικά την σημαντική μείωση των νέων προσλήψεων και κυρίως των προσλήψεων με συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης και την απόλυτη κυριαρχία των ελαστικών μορφών εργασίας.
Μία στις δύο νέες προσλήψεις, εντός του 2011, αφορά ελαστικές μορφές εργασίας και κυρίως -τη χειρότερη εκδοχή τους- την εκ περιτροπής εργασία.
Το άλλο στοιχείο που αποδεικνύει τις δραματικές για τους εργαζόμενους αλλαγές που συντελούνται στις εργασιακές σχέσεις τους, αφορά τις μετατροπές των υφιστάμενων συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης, σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας κυρίως με μονομερείς αποφάσεις των εργοδοτών.
Οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν το πρώτο δίμηνο του έτους σε μερικής απασχόλησης είναι αυξημένες κατά 199,15%, σε σχέση με το 2010. Οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν σε εκ περιτροπής αυξήθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων κατά 1.121,45% και με μονομερείς αποφάσεις των εργοδοτών κατά 2.725%.
Η εφιαλτική αυτή κατάσταση στις εργασιακές σχέσεις δεν έπεσε από τον ουρανό. Διευκολύνθηκε από τις αντεργατικές αλλαγές που θέσπισε η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρεου τους τελευταίους 11 μήνες μετά από συμφωνία της με την τρόικα.
Με το νόμο 3863/2010 μπήκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης ο σκληρός πυρήνας των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, που κατακτήθηκαν από το εργατικό κίνημα κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Η κυβέρνηση τροποποίησε σε αντεργατική κατεύθυνση ακόμα και το νόμο 2112/1920 για τις αποζημιώσεις λόγω απόλυσης, τον οποίο δεν είχαν τολμήσει 90 χρόνια μέχρι σήμερα να πειράξουν ούτε καν οι δικτατορικές ή οι κατοχικές κυβερνήσεις.
Με τις ρυθμίσεις αυτού του νόμου:
Ø Οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 έως 150 άτομα μπορούν να απολύουν μέχρι 6 εργαζόμενους το μήνα.
Ø Οι επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 άτομα μπορούν να απολύουν μέχρι 5% και μέχρι 30 άτομα το μήνα από 2% που ισχύει σήμερα.
Ø Η αποζημίωση λόγω απόλυσης μειώνεται στο μισό, εφόσον αυτή γνωστοποιηθεί στον υπό απόλυση εργαζόμενο 1-6 μήνες πριν την απόλυσή του αντί 1-24 μήνες που ίσχυε με τον νόμο 2112/1920. Η υποχρέωση του εργοδότη για άμεση καταβολή της αποζημίωσης καταργήθηκε και αυτή δίνεται πλέον σε διμηνιαίες δόσεις ίσες με τις αποδοχές δύο μηνών. Οι απολύσεις δηλαδή έγιναν πιο εύκολες και πιο φτηνές για τους εργοδότες.
Ø Ο κατώτατος μισθός που ορίζεται από την εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) δεν ισχύει πλέον για νέους και νέες έως 25 ετών. Οι μικρότεροι/ες των 25 ετών αμείβονται από τις επιχειρήσεις με το 84% του κατώτατου μισθού. Η ρύθμιση αυτή διευκολύνει τους εργοδότες να απολύουν μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους για να προσλάβουν νεότερους και φθηνότερους.
Ø Θεσπίστηκε επίσης η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων μαθητείας για νέους από 15 έως 18 ετών οι οποίοι λαμβάνουν το 70% του βασικού μισθού και δεν ασφαλίζονται για σύνταξη.
Ø Η αμοιβή της υπερεργασίας η οποία μέχρι σήμερα ήταν το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 25% μειώθηκε και η προσαύξηση έγινε 20%, ενώ μειώθηκε και η προσαύξηση της υπερωριακής αμοιβής για τις πρώτες 120 ώρες από 50 σε 40% και για τις υπόλοιπες από 75 σε 60%.
Η κυβέρνηση λίγο αργότερα με το νόμο 3899/2010 ολοκλήρωσε την κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων. Με την θέσπιση των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας, που μπορούν να προβλέπουν και μειώσεις μισθών, υπονόμευσε τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας και άνοιξε το δρόμο για τη γενίκευση των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Προχώρησε επίσης σε αλλαγές σχετικά με τις δυνατότητες προσφυγής στον ΟΜΕΔ, που ευνοούν τις επιχειρήσεις και αδυνατίζουν την διαπραγματευτική ισχύ των εργατικών συνδικάτων.
Η κυβέρνηση με αυτό το νόμο προχώρησε επίσης στις εξής αντεργατικές ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις:
Ø Έκανε ακόμα πιο εύκολες τις απολύσεις για τους εργοδότες, αφού καταργήθηκε η αποζημίωση απόλυσης για προϋπηρεσία μέχρι ένα χρόνο.
Ø Κατάργησε την προσαύξηση του ωρομισθίου κατά 7,5% για τους εργαζόμενους με μερική απασχόληση που εργάζονται λιγότερο από τέσσαρες ώρες την ημέρα
Ø Κατάργησε την προσαύξηση του ωρομισθίου κατά 10% για τους μερικά απασχολούμενους περισσότερο από τέσσαρες ώρες την ημέρα.
Ø Έδωσε στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να επιβάλλουν εκ περιτροπής εργασία μέχρι εννέα μήνες μέσα στο ίδιο έτος αντί για έξη μήνες που ίσχυαν μέχρι τότε.
Ø Επέτρεψε η ενοικίαση εργαζομένων να επεκτείνεται μέχρι 36 μήνες από 18 που ίσχυε μέχρι τότε.
Ø Κατάργησε τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας στις ΔΕΚΟ και μείωσε εκ νέου τους μισθούς στους εργαζόμενους σε αυτές.
Ø Θέσπισε διάταξη με την οποία η σύμβαση εργασίας των νεοπροσλαμβανόμενων στις δημόσιες επιχειρήσεις δεν ακολουθεί τα ισχύοντα για τους παλαιούς εργαζόμενους.
Οι κυβερνητικές μνημονιακές πολιτικές που αυξάνουν τν ανεργία και οι κυβερνητικές ρυθμίσεις για πιο εύκολες και πιο φτηνές απολύσεις εργαζομένων και για την καταστροφή των εργασιακών σχέσεων και η ανυπαρξία ή η διάβρωση των δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών έχουν δυσκολέψει υπέρμετρα την παρέμβαση των εργατικών συνδικάτων. Ταυτόχρονα αποθρασύνουν τις επιχειρήσεις, που με πρόσχημα την οικονομική κρίση προχωρούν είτε σε πογκρόμ μαζικών απολύσεων είτε με την απειλή απολύσεων σε δραστικές μειώσεις μισθών και περικοπές δικαιωμάτων μετατρέποντας τους εργαζόμενους σε σύγχρονους σκλάβους.
Και σαν να μην έφταναν τα παραπάνω το ALBA (εκπαιδευτικός φορέας του ΣΕΒ) πριν λίγες μέρες είχε το θράσος να βραβεύσει 20 εταιρείες ως έχουσες το καλλίτερο εργασιακό περιβάλλον, από τις οποίες στις 19 δεν υπάρχει ούτε καν σωματείο εργαζομένων.
Η κύρωση και η εφαρμογή του «συμφώνου για το ευρώ», που καταδικάζει όλους τους λαούς της Ευρώπης σε διαρκή λιτότητα και «εργασιακές σχέσεις – λάστιχο», θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας και σε ολοκλήρωση της κατεδάφισης των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας. Στα πλαίσια του 5ου επικαιροποιημένου μνημονίου η κυβέρνηση και η τρόικα προωθούν και την τυπική κατάργηση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την κατάργηση της αποζημίωσης του εργαζομένου σε περίπτωση πρόωρης λήξης της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου, την μεγαλύτερη ευελιξία του εργάσιμου χρόνου κλπ
Οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς και τα συνδικάτα που κινούνται σε ταξική κατεύθυνση αγωνίζονται να καταργηθούν όλες οι ελαστικές μορφές εργασίας και όλοι οι αντεργατικοί νόμοι των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ με τους οποίους καθιερώθηκε στη χώρα μας ο εργασιακός μεσαίωνας. Διεκδικούν επίσης την αποδέσμευση της χώρας μας από το μνημόνιο, που δημιουργεί το κατάλληλο πλαίσιο για την κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων, τη διαγραφή ολόκληρου ή ενός μεγάλου τμήματος του δημοσίου χρέους της χώρας μας και καλλίτερους όρους αποπληρωμής του υπολοίπου, παραγωγική αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της οικονομίας με διασφάλιση πλήρους, σταθερής, ασφαλισμένης εργασίας με δικαιώματα και αξιοπρέπεια.
Η ενότητα και η κοινή δράση όλων των δυνάμεων της Αριστεράς για την υπεράσπιση των στοιχειωδών εργατικών δικαιωμάτων είναι σήμερα αναγκαία όσο ποτέ.
